Muzeum tyflologiczne
Petersburg, Wiedeń, Moskwa, Paryż, Praga, Berlin, Brno, Bazylea i … Owińska. Co łączy te znane wszystkim miasta z małą, wielkopolską wioską pod Poznaniem ? Co (między innymi) bardzo często powoduje, że Ośrodek dla Niewidomych w Owińskach otrzymuje telefony i maile z „wielkiego świata” z prośbą o możliwość wizyty w murach niegdysiejszego, starego klasztoru?
To Muzeum Tyflologiczne. Jedyne w kraju muzeum poświęcone edukacji, kulturze i historii niewidomych.
Kilka lat temu, dyrekcja Ośrodka dla Niewidomych w Owińskach podjęła decyzję o wydzieleniu (mimo permanentnego braku miejsca) w reprezentacyjnej części Ośrodka pomieszczeń na stworzenie miejsca, gdzie uczniowie (nie tylko naszej placówki), studenci i naukowcy oraz goście Ośrodka mogliby zapoznawać się z przedmiotami i materiałami które 100 czy 200 lat temu były ówczesnymi „pomocami dydaktycznymi” dla osób niewidomych.
Starostwo Powiatowe w Poznaniu sfinansowało kompleksowy remont i wyposażenie dwóch pomieszczeń.
Chyba nikt nie spodziewał się, że skromne 80 metrów kwadratowych w dwóch pomieszczeniach stanie się miejscem, gdzie studenci uczelni wyższych będą odbywać specjalistyczne zajęcia, gdzie uczniowie szkół podstawowych będą zapoznawać się z tematyką związaną z nauczaniem osób z dysfunkcjami wzroku a naukowcy ze świata i Europy będę studiować tematykę starych pomocy dydaktycznych czy map tyflologicznych. Nikt nie myślał także, że nasze Muzeum Tyflologiczne stanie się ważnym punktem turystycznym na wielkopolskich trasach …
Dzięki zaangażowaniu i pomocy pedagogów naszego Ośrodka oraz dziesiątków a może już i setek życzliwych nam i niekonwencjonalnemu tematowi ludzi z Europy i świata udało się zgromadzić w naszym muzeum ogromną ilość materiałów tyflologicznych – zarówno z kraju jak i przede wszystkim z zagranicy. W wielu przypadkach są to materiały i przedmioty dostępne już tylko i wyłącznie w małej wiosce pod Poznaniem w znamienitym Ośrodku dla niewidomych w Owińskach…
Początki kolekcji zaczęły powstawać kilkadziesiąt lat temu. Ich osnową było kilkadziesiąt map tyflologicznych i grafik dotykowych (dziś nazywamy je tyflografikami) wykonanych w technologii tłoczenia w preszpanie i kartonie. Map i rysunków dotykowych, które powstały w Marburgu, Illzach w Wiedniu i Wrocławiu (i wartymi oddzielnych opowieści drogami, trafiły do naszego Ośrodka w Owińskach..) w dawnych europejskich centrach edukacji niewidomych – Zakładach dla Ciemnych…
Przechowywane w kartonach, już nie używane cierpliwie czekały na lepsze czasy. Na zainteresowanie. Moje liczne podróże po niemalże wszystkich europejskich i bardzo wielu światowych ośrodkach dla niewidomych skutkowały gwałtownym powiększaniem się naszych zbiorów. Wszędzie na świecie pojawiały się nowe technologie, pojawiały się środki finansowe na nowe pomoce dydaktyczne dla niewidomych. Starocie, dopóki opiekowali się nimi starzy, pewno i trochę sentymentalni pedagodzy coraz głębiej były chowane przepastnych szkolnych szafach, później na strychach czy w piwnicach.. Ustępowały miejsca nowoczesności…
Trochę też czekały na moje przybycie 🙂 …
To ze starych piwnic i strychów, z przepastnych szkolnych szaf i zapomnianych zakamarków w prywatnych domach, z depozytoriów przeróżnych archiwów ale także z szacownych światowych instytucji dla niewidomych trafiły do naszego Ośrodka w Owińskach a więc i do naszego Muzeum Tyflologicznego między innymi arkusze z pierwszej książki drukowanej pismem Kleina (zwanym pismem cierniowym albo szpilkowym), jego drukarenka z kompletem czcionek, pierwsze druki pismem liniowym Anny Adler czy pierwsze paryskie kubarytmy…. To z tamtych miejsc pochodzą stareńkie mapy tyflologiczne Europy oraz świata. Przywiozłem z Berlina, Brna i Budapesztu jednostkowe, niespotykane już nigdzie na świecie tyflografiki Martina Kunza z okresu próbnych jeszcze wydań. Mamy wiekowe, oryginalne magnetyczne kostki kubarytmowe oraz dziesiątki rodzajów tabliczek do pisania pismem brajla. Tylko u nas można zobaczyć sławny przyrząd Siemiewskiego do rysowania oraz przeróżne pomoce dydaktyczne do nauczania matematyki i fizyki.
Setki, setki przedmiotów, druków, przyrządów i materiałów… Dla zwykłych ludzi w większości nie do zrozumienia i pojęcia… Najczęściej zadawanymi pytaniami (i to nie tylko zadawanymi przez naszych młodych gości, ale często przez pedagogów czy też niewidomych zwiedzających) jest pytanie: „- a co to jest?” „- jak się to robi?”; „dlaczego właśnie tak? „..
Bo i jest o co pytać…. Szczególnie, że każdy z prawie przeszło 3000 przedmiotów zgromadzonych w naszym muzeum można wziąć do ręki, obejrzeć dotykiem i samemu zobaczyć co i jak… I popytać przewodnika. Nasze Muzeum jest inne niż wszystkie 🙂 …
Serdecznie zapraszamy do Owińsk. Do naszego Muzeum Tyflologicznego, do Ośrodka dla Niewidomych. Przy okazji możecie zobaczyć jedyny w Europie Park Orientacji Przestrzennej i także jedyną i niepowtarzalną pracownię Tyfloakustyczną oraz Aromatorium. Muzeum Tyflologiczne ze względu na unikalność kolekcji zgromadzonych eksponatów oraz bezpieczeństwo zwiedzających jest przeznaczone dla zorganizowanych grup od klasy IV Szkoły Podstawowej. Termin zwiedzania należy uzgodnić z opiekunem ekspozycji Panem Tomaszem Rochatką poprzez adres mailowy: muzeum@niewidomi.edu.pl. Dla osób indywidualnych muzeum jest otwarte w każdą trzecią sobotę miesiąca w godzinach 10-14. Natomiast w miesiącach lipiec-sierpień muzeum jest czynne od wtorku do piątku w godzinach 9-14 i w trzecią sobotę miesiąca w godzinach 10-14.
